محمد حسن اعتماد السلطنه
اعتماد السلطنه صنیع الملک، محمدحسن
قرن: 13
(1313-1259 ق)
نویسنده، مترجم و روزنامه نگار. ملقب به صنیع الدوله و موتمن السلطنه. از شاگردان دوره ى اول رشته‌ى نظام مدرسه ى دارالفنون بود و در سن شانزده سالگى به منصب سرهنگى ارتقاء یافت و به ریاست قشون و نیابت حكومتهاى خوزستان و لرستان منصوب و پس از آن معاون وزارت عدلیه شد.
اعتمادالسلطنه ضمن این كه نایب دوم سفارت ایران در پاریس بود، به تكمیل تحصیلات خود پرداخت و بعد از بازگشت به ایران، علاوه بر مترجمى مخصوص شاه، موضوعاتى را از كتب فرانسه، براى «روزنامه‌ى دولتى» ترجمه مى‌كرد. وى در 1288 ق ریاست دارالطباعه‌ى دولتى را بر عهده داشت و وزیر انطباعات شد و زیر نظر او روزنامه‌ى «ایران سلطانى» و «مریخ» و روزنامه‌ى «نظامى» و ماهنامه‌ى «علمى» و روزنامه مصور «شرف» منتشر مى‌شد. وى با سید جمال‌الدین اسدآبادى مكاتبه و مراوده داشت. در تهران سكته كرد و در نجف اشرف دفن شد.
آثار وى: «وقایع یومیه» شانزده سال اواخر عمر او كه تمام مجلدات خطى آن در هشت جلد در كتابخانه آستان قدس رضوى موجود است؛ «منتظم ناصرى»، در سه جلد به صورت تاریخ عمومى از صدر اسلام تا زمان مولف؛ «مطلع الشمس» در جغرافیا و تاریخ خراسان؛ «مرآت البلدان» در جغرافیاى ایران كه ناتمام مانده؛ «المآثر والآثار»؛ «دررالتیجان فى تاریخ بن الاشكان»؛ «التدوین فى جبال شروین»؛ «خیرات حسان»، تاریخ مشاهیر زنان؛ «خلسه» یا «خوابنامه»؛ «تاریخ فرانسه».
از معروف‌ترین ترجمه هاى اوست: «خاطرات مادموازل دومونت پانسیه»؛ «شرح احوال كریستف كلمب»؛ «سرگذشت خانم انگلیسى»؛ «طبیب اجبارى».
منبع
- انجمن مفاخر فرهنگی، اثرآفرینان، ج1، ص268.